برآورد اثرات ژن و ترکیب پذیری عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام برنج (Oryza sativa L.) به روش تلاقی دیالل

به منظور برآورد میزان ترکیب پذیری و نوع عمل ژن در تعدادی از صفات کمی از تلاقی دیالل بین 5 ژنوتیپ مختلف برنج به عنوان والد استفاده شد. والدها و نتاج حاصل از تلاقی نیمه دیالل آنها به منظور بررسی 7 صفت کمی در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1386 در ایستگاه تحقیقات برنج کشور- معاونت آمل مورد ارزیابی قرار گرفتند. میانگین مربعات ژنوتیپ ها برای کلیه صفات از نظر آماری در سطح 1% معنی دار شد. معنی دار بودن ترکیب پذیری عمومی و همچنین ترکیب پذیری خصوصی برای کلیه صفات وجود اثرات افزایشی و غیرافزایشی را در کنترل صفات مربوطه نشان می دهد. همچنین غیر معنی دار شدن نسبت برای تمامی صفات به جزء وزن هزار دانه، نشان دهنده اهمیت بیشتر اثرات غیر افزایشی نسبت به اثرات افزایشی ژن های کنترل کننده صفات مورد مطالعه می باشد. در مجموع، والدین دشت، ندا و بینام بهترین والد از نظر ترکیب پذیری عمومی و تلاقی های دمسیاه مشهد×بینام و بینام×IR62871-175-1-10 بهترین دورگ از لحاظ ترکیب پذیری خصوصی برای عملکرد و اجزاء وابسته به آن می باشند.